Het overlijden van Lilly

Vrijdag 1 maart 2019

Deze dag begon net niet zoals alle andere dagen. Wij hadden die week Voorjaarsvakantie, dus zijn er lekker op uit gegaan en hebben andere leuke dingen ondernomen met de twee dames. Maar vrijdag was het net even anders. Lilly wilde niet lekker meelopen, ze bleef vaak staan en straalde uit dat ze zich niet lekker voelde. Eenmaal thuis, at ze haar ontbijt op maar niet van harte. Ik voelde aan haar buik, toen ze even 'Lilly-style' bij me lag, dat die harder en dikker was dan normaal. Ons eerste idee was obstipatie (ze had ook niet gepoept die ochtend).

Rond 12:30 uur besloten we nog maar een klein rondje te wandelen om te kijken of ze wilde en kon poepen. Ze liep weer traag, wilde eigenlijk niet en poepte ook niet. Toch maar even de dierenarts bellen... 

Onze eigenlijke dierenarts (Jouw Dierenarts aan Huis) adviseerde niet te wachten en zo snel mogelijk bij een kliniek langs te gaan. Dat kon om 14:15 uur bij Dierenkliniek Zamenhofdreef in Utrecht. Tijdens dat uur dat we thuis nog moesten wachten, maakten we ons eigenlijk niet heel veel zorgen... wij dachten "een laxeermiddeltje erin en we gaan weer"...

Bij de dierenarts

Gelukkig hoefden we niet te lang te wachten in de wachtkamer tot Dierenarts De Vogel ons kon ontvangen in de behandelkamer. Tijdens het korte wachten hebben we Lilly op de weegschaal gezet... 2 kg meer dan normaal... wat gek.

Op de tafel in de behandeltafel kreeg Lilly haar muilkorf om (de muilkorf heeft ze goed aangeleerd gekregen) en werd ze onderzocht. Ondertussen stelde Dierenarts De Vogel ons allerlei vragen. Nog steeds maakten we ons niet heel erg veel zorgen. Wat ik wel op het scherm van de arts zag staan was "mogelijk vocht in de buik". Na het onderzoek heeft de arts de buik van Lilly aangeprikt. Hiermee haalde hij een klein beetje vocht uit haar buik om te kijken wat het zou kunnen zijn.

Bloed. Alleen maar bloed.

Daar schrokken we erg van. De dierenarts vertelde ons direct dat dit over het algemeen geen goed nieuws betekent. Hij noemde een aantal mogelijke oorzaken op, bij de mogelijkheid milttumor, de gevolgen en prognose, zakte ik in. "Het zal toch ver****e niet! Dat kan niet!". De arts vertelde dat we een echo moesten laten maken om de echte diagnose te kunnen stellen. Helaas kon dat niet meer op de Zamenhofdreef, maar hij is direct voor ons gaan bellen.

Na een paar minuten kwam hij terug met twee mogelijke opties; faculteit Diergeneeskunde op de Uithof of naar Amsterdam. Hij wachtte nog op een telefoontje terug vanaf de Universiteit. Gelukkig duurde dat niet lang; we konden met spoed terecht bij Diergeneeskunde. 

Lilly was er niet best aan toe. Eigenlijk werd ze direct van mij afgenomen om naar de Intensive Care (IC) te gaan. Ik gaf gelijk aan dat ik mee wilde gaan (dat doen wij altijd als het maar even kan), maar helaas was dat niet mogelijk. Ik stortte weer een beetje in; Lilly zag er misschien 'stoer' uit, het was onze kleine 'wat'... Een arts-in-opleiding nam de anamnese met ons door. Na de anamnese mocht ik naar de IC gelukkig.

De hartslag van Lilly was snel maar nauwelijks voelbaar. Ze lag op tafel met een infuus en allerlei meetapparatuur. Ik mocht bij haar staan en haar hartslag daalde gelijk. Nog steeds veel te hoog... maar toch. Samen hebben we alles wat er gebeurde op de IC geobserveerd, ze lag er rustig bij, terwijl we wachten op de mensen die haar kwamen halen voor de echo. Ook daar mocht ik niet bij zijn. Ik ben wel met de brancard meegelopen tot aan waar ik niet verder mocht.

Wachten... en toen...

En dan begint het wachten. Brigitte en ik zijn maar even een kort wandelingetje met Iza gaan maken voordat we weer in de wachtruimte plaats namen. Na wat een eeuwigheid leek, maar waarschijnlijk een minuut of 30 duurde, kwam de karavaan rondom de brancard met Lilly weer tevoorschijn. De arts liep naar ons toe: "We leggen haar even in een hokje, dan kom ik met u praten", de moed zonk nog verder weg... Mijn tranen kon ik inmiddels al lang niet meer inhouden.

De arts kwam met ons praten. Wat er op de echo te zien was, was niet best. Ze zagen een massa bij haar milt en kleinere massa's in de rest van haar buikholte. Er waren wel mogelijkheden: de massa aanprikken om te kijken wat het precies was, opereren om te verwijderen met een lange revalidatie erachteraan (als ze de operatie al zou overleven). Maar na dat alles de meest verschrikkelijke prognose: Lilly zou sowieso in het allerbeste geval nog 6 maanden te leven hebben... wat doe je dan.

Brigitte en ik hebben het welzijn van dieren, al helemaal onze dieren, heel hoog zitten. De beslissing was dan ook redelijk snel genomen... voor Lilly's welzijn zou het het beste zijn als haar een operatie en revalidatie bespaard zou blijven. Maar dat betekende wel direct afscheid nemen van onze gekke boef. Hoe dan?!

Gelukkig had ik een heleboel koekjes in mijn jaszak zitten. Een mooie gelegenheid om nog even van haar te genieten. Ik heb met haar geknuffeld en ook nog een paar oefeningetjes gedaan. Wat is die hond toch van ver gekomen... en wat ben ik ongelooflijk trots op haar (Brigitte ook).

De arts kwam weer terug, Lil ging toch maar het verste van haar af liggen... Ze had drie spuiten met roze vloeistof bij zich. Het was zover...

Lilly had nog een infuus in haar poot zitten en de arts nam ons mee door de procedure van euthanasie. Ze krijgt eerst een slaapmiddel en dan het andere middel, ook een slaapmiddel, waar ze een overdosis van krijgt en aan zal overlijden. Ik riep haar bij me, ze kwam... wat een band hadden wij! Ik vertelde haar dat ze lekker moest gaan liggen en naam haar kop in mijn schoot. Het eerste slaapmiddel werd in het infuus gespoten, binnen drie seconden sliep ze. "Ga maar lekker slapen, meisje, het komt goed. De mamma's zijn hier, Iza is hier, we houden van jou". Haar kop in mijn handen, mijn gezicht op haar kop, de laatste keer haar geur in mijn neus. En toen was ze weg...

Iza zette kort haar neus op het lijf van Lilly, toen was het klaar. Als verdoofd verlieten we het kamertje naar de balie. Want wat moest er nu? Het was inmiddels 17:45u.

En dan?

De dame achter de balie was heel lief voor ons. Ze condoleerde ons met ons grote verlies en nam ons mee door verschillende mogelijkheden. Lilly bleef het weekend op de faculteit en zou maandag 4 maart worden opgehaald door het dierencrematorium. Zij zouden contact opnemen wanneer Lilly bij het crematorium was om te horen wat wij graag zouden willen. Ik wilde al mijn portemonnee uit mijn tas pakken, maar dat was voorlopig nog even niet nodig. "Wij sturen u de factuur op, mevrouw". En dan loop je daar... samen met Iza en een riem met een lege halsband. Hartverscheurend. Ik kon niet stoppen met huilen. Wat een pijn!

We stappen in de auto, ik achter het stuur. "Gaat dat wel?", vraagt Brigitte. Ja, laat mij maar rijden, dan heb ik iets te doen... "What the f**k is er gebeurd...?" vraagt Brigitte ook. Ja inderdaad... wat is er nou eigenlijk gebeurd...

Thuis

Thuis aangekomen beseffen we ons dat we incompleet zijn. Lilly komt nooit meer thuis in vorm waarin ze vanmiddag van huis is weggegaan. En hoe nu dan met Iza? Zij leefde 24/7 met Lilly, de afgelopen zes jaar. Al snel besloten we ons luchtbed beneden in de woonkamer te installeren om in ieder geval de eerste paar nachten bij Iza te zijn.

En dan begint het op de hoogte brengen van onze familie en vrienden. Geschokte reacties van iedereen. De mensen die ons goed kennen en die dichtbij ons staan, weten wat de honden voor ons betekenen. 

Wat voelt het leeg. Cas, onze kater, komt ook eens poolshoogte nemen. Hij krijgt een knuffel en we vertellen hem wat er met Lilly is gebeurd.

Ik kwam ook nog, in de loop van de weken die volgde, een prachtig artikel tegen: "Rouwen om je hond kan pijnlijker zijn dan om een mens". In dit artikel staat dat het rouwen om een hond (of ander dier) vaak met een bepaalde mate van eenzaamheid gepaard gaat. Dit wordt veroorzaakt door onbegrip van anderen. "Waarom neem je geen nieuwe?" wordt vaak gevraagd. Gelukkig is dit ons niet gevraagd (in ieder geval niet door de mensen die dichtbij ons staan) en heb ik de eenzaamheid die in het artikel wordt beschreven, niet ervaren.

In het artikel staat een rijtje van zaken die invloed hebben op het rouwproces. Ik moet zeggen dat de dagelijkse routine, door Iza, nauwelijks veranderd is. We lopen alleen nu nog maar met één hond. De aanwezigheid van Iza helpt ons enorm. We willen er zijn voor haar, zij geeft ons steun om met het verlies om te gaan door te genieten van de aandacht die ze nu 100% voor zichzelf heeft. Hoe gek het ook klinkt.

Het went

Al na een paar dagen begon ik te voelen dat er een soort gewenning aan het ontstaan was. Dit is niet in de plaats gekomen van het verdriet en het gevoel van gemis, het is een ander gevoel. Een soort berusting misschien ook wel. Ze komt niet meer terug, het doet pijn, het was absoluut niet wat we hadden voorzien maar het is niet anders. 

Inmiddels hebben we Lilly laten cremeren bij Dierencrematorium Majesta en heeft ze een mooi plekje thuis, naast haar mand. Haar halsband ligt bij haar, haar favoriete speeltje ook en we zorgen er voor dat er altijd bloemen bij staan. Natuurlijk brandt er ook een kaarsje, elke avond. Ik zeg "Goedemorgen" en "Welterusten", elke dag. Dit helpt. Ik huil soms tijdens de wandelingen alleen met Iza, dat helpt ook. Ik draag haar Red Dingo penning om mijn nek, dat helpt. 

Lilly was mijn eerste eigen hond. Ze heeft een hoop vervelende, medische dingetjes meegemaakt in haar leven. Van mij had ze echt nog minimaal zes jaar mogen leven. We bespraken het verlies van één van de honden wel met elkaar, we gingen er altijd stilzwijgend een beetje vanuit dat Iza eerst zou gaan. Het is anders.

We genieten dagelijks van Iza. Misschien komt er een andere hond bij in ons gezin, maar nu nog even niet. We moeten helen, we moeten huilen, we moeten hernieuwd plezier vinden en blijven voelen. Dan ontstaat er vast wel weer wat, of misschien ook wel niet...